معرفی کلی کارشناسی مهندسی مکانیک
ب - تعريف و هدف رشته
1) تعريف رشته:
مهندسی مکانیک یکی از شاخه های کهن مهندسی است که کاربرد وسیعی در تمام بخش های صنعتی جهان امروز داشته و نقشی شایسته و بارز در توسعه و پیشرفت دانش و فناوری ایفا می نماید. این رشته به طراحی، ساخت و راه اندازی دستگاه ها و ماشین آلات صنعتی می پردازد. مهندسی مکانیک نیازمند فهم مفاهیمی همانند مکانیک، سینماتیک، ترمودینامیک، دانش مواد، تحلیل سازه ها و الکتریسیته است. مهندسان این رشته، اصول اساسی نیرو، انرژی، حرکت و گرما را به کار برده و با دانش تخصصی خود، به طراحی، تحلیل و ساخت سیستم های مکانیکی و دستگاه ها و فرآیند های گرمایی می پردازند. حوزه فعالیت مهندسی مکانیک آن چنان گسترده است که نه تنها صنعتی را نمی توان یافت که از آن بی نیاز باشد، بلکه بخش مهمی از توسعه تمامی صنایع مرهون پیشرفت های به دست آمده در مهندسی مکانیک است.
2) هدف رشته:
هدف از اين دوره، تربیت نیروی انسانی کارآمد به منظور کمک به انجام امور مرتبط با مهندسی مکانیک در منطقه و کشور است. آموزش روش های تحلیل، طراحی، ساخت و پایش سیستم های مکانیکی از اهداف اساسی این دوره است که زمینه اجرای بهینه و کاربری ایمن چنین سیستم هایی را فراهم می سازد. دانشجویان با فراگیری مباحث کلی مهندسی مکانیک قادر خواهند بود پاسخگوی نياز های فراوان منطقه و کشور در این حوزه باشند. از سوی دیگر با توجه به نیاز صنایع کشور، تربیت نیروی متخصص برای تحقیق و توسعه کاربردی و بهینه سازی بخش های مختلف این حوزه اهمیت بسیاری دارد. بنابراین با آموزش مناسب در کارشناسی مکانیک، زمینه و بستر مناسب برای دانشجویان مستعد به منظور ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر ایجاد خواهد شد.
3) ضرورت و اهميت رشته:
استان همدان دارای ظرفیت بالای اجرایی و تحقیقاتی در صنایع مختلف است و با توجه به روند توسعه صنعتی این استان، نیاز روز افزون به جذب نیروی کارآمد بیش از پیش احساس می شود. آموزش های ارائه شده به فراگیران کارشناسی مکانیک موجب می گردد تا فارغ التحصیلان این رشته از دانش و مهارت مناسبی برای پاسخگویی به نیاز های بخش های مختلف صنعتی برخوردار باشند. در حال حاضر كمبود نيروی انسانی متخصص کارآمد در این حوزه در استان همدان و منطقه غرب کشور به گونه ای است که در صورت عدم توسعه متناسب رشته های فنی و مهندسی، نیاز صنایع این استان به نحو مطلوبی مرتفع نخواهد شد. نظر به رسالتی که دانشگاه صنعتی همدان در پیشبرد اهداف توسعه ای استان دارد و با توجه به بهره مندی از كادر هيئت علمی متخصص و تجهيزات آزمايشگاهی و پژوهشی مناسب، شایسته است این دانشگاه نسبت به تربیت نیرو های متخصص در رشته مهندسی مکانیک اقدام نماید.
4) قابليت ها، نقش و توانایی های دانش آموختگان رشته:
در ادامه به برخی از مهم ترین زمینه های کاری مهندسین مکانیک در شاخه های اصلی طراحی، تحلیل و ساخت و تولید به اختصار اشاره می شود.
مکانیزه نمودن خطوط تولید و مونتاژ.
طراحی و ساخت ربات ها و بازو های مکانیکی.
متدولوژی و سیستم های اندازه گیری.
طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات مربوط به حمل و نقل جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی.
طراحی و ساخت تجهیزات دوار مانند توربین ها، پمپ ها و کمپرسور ها.
طراحی سیستم های تهویه مطبوع، گرمایش و سرمایش در ساختمان ها و مبدل های حرارتی، بویلر ها و کندانسور ها.
طراحی سامانه های لوله کشی و تاسیسات ساختمانی.
طراحی کنترلر برای سیستم های دینامیکی.
تحلیل ارتعاشی و آکوستیکی و طراحی جاذب ها.
تحلیل خستگی، خزش و شکست دستگاه ها.
آزمایش های کنترل کیفیت، بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان فرآورده ها، دستگاه ها و فرآیند ها.
اجرای آزمون های غیر مخرب.
اجرای فرآیند های ماشینکاری سنتی و مدرن و فرآیند های شکل دهی شامل شکل دهی ورقی و حجمی.
طراحی و ساخت قالب ها و قیود.
اجرای فرآیند های اتصال و جوشکاری، عملیات حرارتی و فرآیند های ریخته گری.
فعالیت در زمینه های نوین مانند فناوری نانو، سیستم های میکرو الکترومکانیکی و سیستم های نانو الکترومکانیکی.
ج- شرايط لازم براي اجرای رشته [شامل امکانات، تجهيزات مورد نياز (نيروی انسانی، تخصص و مراتب هيات علمی)]
از بدو تاسیس دانشگاه صنعتی همدان تاکنون امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی مناسبی برای استفاده دانشجویان و اعضای هیئت علمی تهیه شده است. برخی از امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی موجود در دانشگاه که دانشجویان رشته مهندسی مکانیک می توانند از آن بهره ببرند، عبارتند از:
آزمایشگاه مقاومت مصالح: دستگاه های کشش و فشار، خزش، خستگی دورانی، خیز و شیب تیر ها، کمانش ستون ها، تیر های نامتقارن، سیلندر جدار نازک، پیچش الاستیک و پلاستیک، خرپا، قاب، ضربه، کرنش سنج.
آزمایشگاه رباتیک: بازوی مکانیکی شش درجه آزادی Staubli RX90، ربات سیار RTP-MR27420 حسگر ها، عملگر ها و پردازشگر های مختلف.
آزمایشگاه کنترل صنعتی و ابزار دقیق: مجموعه آموزشی پنوماتیک، مجموعه آموزشی هیدرولیک، مجموعه آموزشی اتوماسیون صنعتی با PLC S7 300، مجموعه آموزشی ابزار دقیق با تجهیزات کنترل دما، خط کش اهمی، اینورتر موتور، ترموکوپل و HMI، مجموعه آموزشی کنترل موتور DC.
آزمایشگاه کنترل خطی: مجموعه آموزشی کنترل سرعت و موقعیت برای موتور DC، مجموعه کنترل PID برای کنترل دما، سطح و سرعت موتور، مجموعه آموزشی پنوماتیک.
آزمایشگاه مکانیک سیالات: دستگاه های آزمایش شناوری، رینولدز، مقاومت شیر ها و اتصالات، توربین بادی، سری و موازی بودن پمپ ها، برنولی و سر ریز.
سایت مدرن نقشه‌کشی: کامپیوتر ها و میز های نقشه کشی برای آموزش ترکیبی (سنتی - مدرن) نقشه کشی صنعتی.
کارگاه سی ان سی: دستگاه های تراش سی ان سی و دستگاه فرز سی ان سی.
کارگاه جوشکاری و ورق‌کاری: تجهیزات جوشکاری برق و گاز، دستگاه نقطه جوش، دستگاه برش اتوماتیک ورق، دستگاه ورق خم کن، دستگاه سنگ زنی و سوراخ کاری.
